آشنایی با لامپ تصویر تلویزیون لامپی

 

هر لامپ تصویر تلویزیون از قسمت های اصلی زیر تشکیل شده است:

1-محفظه ی شیشه ای خلا که سایر قسمت ها را در بر گرفته و از آنها محافظت می کند.اگر داخل لامپ خلا نباشد اشعه ی الکترونی باعث یونیزه شدن اتم های هوای داخل شیشه و در نتیجه از بین رفتن سریع اجزای لامپ تصویر می شود.

2-فیلمان(فیلامان) که با عبور جریان اکتریکی AC یا DC از آن،گرما ایجاد شده و سبب گرم شدن کاتد می شود.

3-کاتد که به طور غیر مستقیم توسط فیلمان گرم شده و از خود الکترون متشر می کند.اختلاف پتانسیل بین کاتد و آند اصلی در تلویزیون سیاه و سفید در حدود ۱۵ کیلو ولت است.

4-الکترون های ساطع شده از کاتد.ممکن است به هر طرفی حرکت کرده و پخش شوند.بنابراین ناز به سیستمی داریم که این الکترون ها را به صورت متمرکز در آورند.به این منظور از سیستم آپتیک الکترونی جهت کانونی کردن شعاع الکترونی استفاده می شوند،شعاع الکترونی در برخورد با صفحه ی تصویر نباید دارای قطری بیشتر از فاصله دو خط مرور باشد و گرنه دریافت تصویر با کیفیت مناسب امکان پذیر نخواهد بود. لایه نازک فسفروسانس در قسمت داخلی شیشه ی صفحه تصویر به صورت اندود قرار گرفته و با برخورد شعاع الکترونی از خود نور منتشر می کند.کیفیت و نوع مواد فسفرسانس در وضوح تصویر نقش و اهمیت خاصی دارد.از مواد مختلفی مخصوصا از ترکیبات فسفر در لامپ تصویر استفاده می شود.در تلویزیون های لامپی سیاه و سفید به طور عمده از P4 استفاده می شود.این ماده در اثر برخورد الکرون از خود نور سفید ساطع می کند.قسمتی از نور منتشر شده توسط مواد فسفروسانس به داخل لامپ باز می گردد و سبب کاهش کنتراست می شود.برای حل این مشکل قسمت داخلی مواد فسفروسانس را با یک لایه نازک آلومینیوم می پوشانند.به این ترتیب نور تلویدی توسط مواد فسفروسانس به داخل لامپ باز نمی گردد و توسط این صفحه آلومینیومی به بیرون منعکس می گردد.ولی الکترون ها و شعاع الکترونی چون بسیار ریز هستند از فواصل اتمی صفحه آلومینیومی عبور کرده و به مواد فسفروسانس برخورد می کنند.

5-شبکه کنترل یا مدولاتور که سیگنال تصویر به آن اعمال می گردد و متناسب با ولتاژ سیگنال اعمال شده،شدت جریان شعاع الکترونی کم و زیاد می شود.

6-اشعه الکترونی تحت اختلاف پتانسیل زیاد بین آند و کاتد حرکت کرده و به سمت مواد فسفرسانس می رود و به مرکز صفحه برخورد می کند.برای این اشعه الکترونی ،کل صفحه ی حاوی مواد فسفرسانس را مرور کند،لازم است در اطراف آن یک میدان الکترواستاتیکی حاصل از سیم پیچ خای حامل جریان دندان اره ای اشعه الکترونی را از چپ به راست و از بالا به پایین حرکت کرده و کل صفحه را روشن می کنند.در این حالت اصطلاحا گفته می شود راستر ایجاد شده است . سیستم انحراف شعاع الکترونی که در گردن لامپ تصویر قرار می گیرد و ار دو زوج سیم پیچ انحراف عمودی و افقی تشکیل شده است که اصطلاحا آنها را یوک عمودی و افقی می نامیم. وظیفه ی این سیم پیچ ها ایجاد یک میدان مغناطیسی است که شعاع الکترونی را در جهت افقی با سرعت زیاد و در جهت عمودی با سرعت نسبتا کم،روی صفحه تصویر حرکت دهد.

بر اساس اختلاف پتانسیل زیاد بین کاتد و آند اصلی ،اشعه الکترونی از کاتد خارج و توسط شبکه ی کانونی کننده متمرکز و به صورت یک شعاع باریک با ضخامت کم،به سمت مواد فسفروسانس حرکت می کند.با عبور جریان های انحرافی افقی و انحراف عمودی شعاع باریک الکترونی با سرعت بر روی صفحه حرکت می کند.با برخورد اشعه ی الکترونی به مواد فسفرسانس روی صفحه ،نور تولید می شود و صفحه به صورت کاملا سفید دیده می شوند .با اعمال سیگنال تصویر با فاز منفی به کاتد تصویر برروی صفحه نمایش تشکیل می شود .صفحه آلومینیوی  پشت مواد فسفرسانس از بازگشت نور تولیدی توسط مواد فسفروسانس به داخل لامپ و در فسفروسانس است. هر ماده فسفروسانسی نور خاصی را تولید می کند.در تلویزیون زنگی نیاز به سه نوع ماده فسفروسانس داریم که هر کدام از آنها یکی از رنگ های اصلی قرمز،سبز یا آبی را تولید می کنند.در لامپ تصویرهای رنگی از سه نوع ماده فسفروسانس حساس به رنگ های قرمز،سبز و آبی استفاده می شود.

 

لامپ تصویر رنگی در حقیقت سه لامپ تصویر منو کروم در داخل یک محفظه ی مشترک است.در لامپ تصویر رنگی هر شعاع الکترونی باید دقیقا به ماده ی فسفرسانس مربوط به خود برخورد کند تا رنگ صحیج تشکیل گردد.برای انجام این عمل از مدارات الکترونیکی کنترل کننده در خارج از لامپ تصویر استفاده می شود. به طور کلی هر لامپ تصویر رنگی از سه قسمت اصلی شامل سه تفنگ الکترونی ،ماسک مسبک و نقاط سه گانه رنگ تشکیل شده است. ساختمان و نحوه ی قرار گیری این سه جزء اصلی باعث شده تا لامپ تصویرهای مختلفی ساخته شوند.

در لامپ تصویر سیاه و سفید یک لایه ی نازک آلومینیومی در پشت مواد فسفروسانس قرار می گیرد. این لایه نازک سه وظیفه بر عهده دارد.جلوگیری از بازگشت نور تولیدی توسط مواد فسفروسانس به داخل لامپ ،حذف یون های منفی و انتقال الکترون های که به مواد فسفروسانس برخورد کرده و انرژی خود را از دست داده اند.در لامپ تصویر رنگی به جای این لایه نازک آلومینیومی از یک صفحه مشبک استفاده می شود.ماسک مشبک از جنس آلومینیوم و به صورت سوراخ دار ساخته شده است.این صفحه در فاصله ی معینی از پشت مواد فسفروسانس قرار می گیرد.توسط سیستم همگراکننده ای در خارج لامپ تصویر ،سه شعاع الکترونی در داخل شکاف های ماسک مشبک همگرا کننده ای در خارج لامپ تصویر،سه شعاع الکترونی در داخل شکاف ماسک مشبک هگراشده و سپس به صورت واگرا بر روی مواد فسفروسانس مربوط به خود برخورد می کنند.

آشنایی با منبع تغذیه

منبع تغذیه الکترونیکی وسیله ای است که ولتاژ یا جریان مورد نظر را از طریق باطری یا برق شهر تولید می کند.مدارات الکترونیکی برای آنکه وظیفه اصلی خود را انجام دهند نیار به ولتاژ dc دارند.بنابراین منبع تغذیه ،مداری الکترونیکی است که ولتاژ برق شهر را به ولتاژهای مستقیم (dc)مورد نیاز دستگاه تبدیل می کند.

انواع منبع تغذیه تلویزیون

انواع مختلفی از منابع تغذیه طراحی و در تلویزیون های مختلف استفاده می شود. در   تلویزیون  های قدیمی از منابع تغذیه خطی و درتلویزیون های جدید از منابع تغذیه کلیدی استفاده می شود.منابع تغذیه الکترونیکی در حالت کلی به دو دسته خطی و کلیدی تقسیم می شوند.هر یک از این منابع،به انواع مختلفی تقسیم می شوند.

منابع تغذیه خطی

این نوع منابع تغذیه به کمک یک ترانسفورماتور ولتاژ برق شهر را به ولتاژ ac کوچکتر تبدیل می کنند.سپس توسط یکسوساز،ولتاژ ac به ولتاژ یکسو شده تبدیل می شود.با قرار دادن یک فیلتر خازنی در خروجی یکسوساز ضربان های ac را گرفته و به ولتاژ dc تبدیل می کنند. در نهایت به کمک یک مدار تنظیم کننده ولتاژ،ولتاژ خروجی روی مقدار مورد نظر تثبیت می شود.وظیفه رگولاتور های خطی ، مصرفی زیاد توان و عدم تثبیت در مقابل تغییرات زیاد ولتاژ و جریان بار است.

منبع تغذیه خطی در تلویزیون رنگی

در تلویزیون های رنگی قدیمی از منابع تغذیه خطی استفاده می شد.در مدارات مختلف تلویزیون رنگی به ولتاژهای متفاوتی نیاز داریم.به همین علت منابع تغذیه مورد استفاده در تلویزیون های رنگی دارای چندین ولتاژ خروجی متفاوت هستند.به همین علت برخی از ولتاژهای مود نیاز مستقیما از برق شهر ورودی و برخی دیگر از فرکانس های افقی یا است وست تهیه می شوند.ولتاژ متناوب برق شهر۲۲۰ ولت توسط سیم دو رشته و از طریق یک کلید دو پل دو راه ورود دستگاه می شود.جهت جفاظت دستگاه ،در مسیر جریان ورودی دو فیوز کندسوزsi604 و si601 قرار گرفته اند.       

انشعاب اول به مدار مغناطیس زدا یا دی گوسسینگ می رود.(در تلویزیون های با نمایشگر crt به علت بالا بود ولتاژ و شدت جریان اشعه،میدان مغناطیسی در لامپ ذخیره و ایجاد لکه رنگی می کند،مدار دی گوسینگ برای حذف این پسماند مغناطیسی به کار می رود.)این مدار شامل یک سیم پیچ مارپیچی است که در پشت لامپ تصویر قرار دارد.یک مقاومت حرارتی مثبت با این سیم پیچ سری شده است .در لحظه اول مقاومت ptc سرد بوده و مقاومت آن بسیار ناچیز بوده است ،بنابراین جریان زیادی از این سیم پیچ گذشته و میدان مغناطیسی قوی ایجاد خواهد شد و به این ترتیب پسماند مغناطیسی روی ماسک مشبک حذف و از ایجاد لکه رنگی جلوگیری خواهد شد.به مرور زمان و در اثر عبور جریان مقاومت ptc گرم شده و عبور جریان از سیم پیچ محدود و قطع خواهد شد.بنابراین پس از لحظه اول مدار دی گوسینگ عملی انجام نخواهد داد. با قطع جریان عبوری از ptc ،این مقاومت شروع به سرد شدن خواهد کرد و این امر سبب می شود که جریان از سیم پیچ دی گوسینگ گذشته و ایجاد اختلال کند.برای جلوگیری از سرد شدن ptc مقاومت r643 به طور موازی با سیم پیچ و ptc قرار می گیرد و به این ترتیب یک افت ولتاژ متداول بر روی ptc خواهیم داشت و از سرد شدن آن جلوگیری خواهد شد. این مقاومت علاوه بر جلوگیری از سرد شدن ptc ،ولتاژ القایی تولید شده توسط سیم دی گوسینگ را هم از بین خواهد برد.                          

انشعاب دوم ورودی برق شهر پس از فیوزهای ورودی وارد الولیه ترانس تغذیه می شود.این ترانس دارای دو ثانویه است .این تران دارای دو ثانویه است.یکی از این ثانویه ها ولتاژ مورد نیاز جهت تغذیه و روشن شدن فیلمان لامپ تصویر را فراهم می کند این ولتاژ 6.3 vac است و در مسیر آن یک فیوز محافط قرار گرفته است .هنگام عیب یابی به سالم بودن این فیوز توجه داشته باشید.

ثانویه دوم ترانس ولتاژ b+ یا ولتاژ راه انداز بوست را فراهم می کند.ولتاژ عبوری ترانس از فیوز si642 گذشته و توسط دیود di638  و خازن c637 به ولتاژ مستقیم  7 vdc تبدیل می شود.در مسیر این ولتاژ مقاومت فیوزی r640 قرار گرفته است که نقش حفاظتی دارد.در لحظه روشن شدن تلویزیون دیود di637 در بایاس معکوس قرار دارد.ولی پس از روشن شدن تلویزیون و ساخته شدن ولتاژ +f این دیود در بایاس موافق قرار گرفته و سبب افزایش ولتاژ +b بهvdc 13.5 می شود. از این ولتاژ برای تغذیه اسیلاتور افقی و راه اندازی تلویزیون استفاده می شود. 

انشعاب سوم از برق شهر ورودی از خازن های فیدترو C605 و C604 می گذرند . این خازن ها از عبور فرکانس های بالا و نویز جلوگیری می کنند. در اینجا توسط مقاومت R600 انشعابی از ولتاژ تغذیه ،جهت فرمان تعویض کانال به سنسورهای فینگرتاچ مدول فرمان دهنده تیونر داده می شود.در مسیر این انشعاب مقاومت فیوزی R604 قرار داده شده است.در اینجا ولتاژ AC عبوری توسط پل دیود یکسو می شود و ولتاژ +N=305 V ریپل دار در دو سر مقاومت R615 تولید می شود.برای محافظت دیودهای پل ،دو خازن ضربه گیر به موازات دو دیود که هر یک از آنها در نیم سیکل عمل یکسوسازی را انجام می دهند قرار داده شده است.در مسیر این ولتاژ و برای حفاظت دستگاه یک فیوز الکترونیکی قرار داده شده است .این فیوز هنگام بروز اشکال در طبقاتی که از ولتاژهای +C و +A تغذیه می کنند و بروز اضافه جریان در مدار به طور اتوماتیک دستگاه را خاموش و روشن می کند.

منبع :مجاز سیما